Wanneer u cornage vaststelt bij een paard zijn er naast de klassieke tie-back operatie nu ook twee andere opties: een zenuwtransplantatie en een dynamische neuromusculaire prothese. Tijdens deze operaties worden zenuwen ingeplant in de spieren van de larynx, waardoor het verlamde deel van het strottenhoofd na enkele maanden opnieuw kan bewegen. De ideale kandidaten voor deze ingreep zijn jonge paarden met een partiële verlamming.

Cornage of laryngeale hemiplegie is een progressieve verlamming van de linkerzijde van het strottenhoofd die wordt veroorzaakt door een degeneratie van de linker nervus recurrens. Door deze degeneratie krijgen de spieren van de linkerzijde van de larynx (m. cricoarythenoidalis dorsalis (CAD) en m. cricoarythenoidalis lateralis (CAL)) onvoldoende signalen waardoor ze gaan atrofiëren en hun functie niet meer kunnen uitvoeren. Door het progressieve karakter van deze aandoening onderscheiden we verschillende gradaties van cornage. De meest courant gebruikte classificatie is de Havemeyer classificatie. 

Classificatie van cornage (Havemeyer)

Graad: I
Omschrijving: Arythenoiden bewegen synchroon en symmetrisch; volledige abductie is mogelijk en kan worden aangehouden

Graad: II
Omschrijving: Arythenoiden bewegen soms asynchroon en asymmetrisch; volledige abductie is mogelijk en kan worden aangehouden
Subgradatie A: Voorbijgaande asynchrone, trillende of  vetraagde bewegingen
Subgradatie B: Meestal asymmetrische bewegingen maar op sommige momenten is volledige abductie mogelijk en kan deze worden aangehouden, typisch na slikken of occlusie van de neus

Graad: III
Omschrijving: Arythenoiden bewegen asynchroon en asymmetrisch; volledige abductie is niet mogelijk of kan niet worden aangehouden
Subgradatie A: Meestal asymmetrische bewegingen maar op sommige momenten is volledige abductie mogelijk, maar deze kan niet worden aangehouden
Subgradatie B: Duidelijk verminderde abductie; volledige abductie is niet mogelijk
Subgradatie C: Slechts minimale arythenoid abductie; volledige abductie niet mogelijk

Graad: IV
Omschrijving: Arythenoid en stemband volledig verlamd

Klassiek wordt de diagnose van cornage gesteld op basis van het signalement en de symptomen (jonge paarden met een grollend ademgeluid) en door middel van endoscopie. In duidelijke gevallen volstaat een endoscopie in rust. In meer subtiele gevallen kan een dynamische endoscopie aangewezen zijn. Echografie is ook heel nuttig voor de evaluatie van de larynx. Het is een vrij eenvoudig en snel onderzoek dat ook thuis bij de klant kan uitgevoerd worden en laat toe de graad van atrofie van de spieren van de larynx te bepalen en andere aandoending van de larynx zoals dysplasie en chondritis uit te sluiten. Op de dwarse scan wordt het volume en de echogeniciteit van de m. CAL geëvalueerd alsook de relatie van het thyroid kraakbeen tov het cricoid. Op de longitudinale scan wordt voornamelijk het volume en echogeniciteit van de m. CAD geëvalueerd. Bij cornage zal door atrofie het volume van de spierbuik progressief afnemen en is er een verlies van spiervezels waardoor de echogeniciteit toeneemt (witter). Deze veranderingen treden eerst op in het craniale deel van de spier en nemen geleidelijk uitbreiding naar caudaal.

Eens de diagnose is gesteld zijn er 3 verschillende behandel opties. De klassieke techniek bestaat uit het permanent opspannen van het linker arythenoid dmv een hechting (tie back operatie), gecombineerd met het verwijderen van de stemband en het stemzakje met behulp van een diode laser.

Video 1: Linker ventriculocordectomie met diode laser

De ingreep kan gebeuren onder algemene anesthesie maar meer en meer voeren we dit uit op het rechtstaande paard. Dit heeft verschillende voordelen: een betere visualisatie van de larynx en een juister inschatten van de graad van abductie. Ondanks deze voordelen blijft het permanent opspannen van het linker arythenoid een onfysiologische toestand en wordt de normale werking van de larynx niet hersteld.

Recent werden er twee nieuwe technieken ontwikkeld die meer aanleunen bij de normale fysiologie van het strottenhoofd: een zenuwtransplantatie en de dynamische neuromusculaire prothese.

Een zenuwtransplantatie kan enkel uitgevoerd worden bij paarden waar er nog genoeg spierweefsel van de m. CAD overblijft. Klassiek zijn dit dus jonge paarden met slechts een partiële verlamming van het arythenoid. Tijdens een rechtstaande ingreep worden de n. accessorius en de eerste cervicale zenuw vrij geprepareerd en ingeplant in de spierbuiken van de m. CAD. Deze zenuwen zullen de spier stimuleren bij snelle draf waardoor het arythenoid zijn functie opnieuw kan uitvoeren bij sportprestaties. Deze techniek is een meer fysiologische behandeling voor paarden met cornage waarbij de larynx in rust gesloten is en enkel opent bij inspanning. Er is dus geen risico op hoesten op de lange termijn. Het herstel van de larynx duurt ongeveer 6 maanden.

De dynamische neuromusculaire prothese werd op punt gezet door collega Fabrice Rossignol en is de gulden middenweg tussen een tieback operatie en een zenuwtransplantatie. Een enkele hechting stabiliseert het arythenoid terwijl een zenuwtransplantatie zorgt voor de extra abductie tijdens sportprestaties. Deze techniek wordt voorbehouden voor iets oudere paarden waarbij de spier reeds gedeeltelijk geatrofieerd is maar er nog voldoende spiervezels overblijven die kunnen regenereren.

Deze recente ontwikkelingen bieden dus nieuwe behandelmogelijkheden voor lyryngeale hemiplegie. Hou deze opties dus in het achterhoofd wanneer u een paard met cornage moet evalueren. Ook hier geldt: bij een vroege diagnose zijn er meer behandelopties en is de kans op volledig herstel groter.