Bloedonderzoek, een link naar de diagnose, onmisbaar bij intensive care

Bloedonderzoeken worden beschouwd als een integraal deel van het totale management van een patiënt. Ze worden meer en meer uitgevoerd en de resultaten ervan kunnen helpen de lijst van mogelijke   diagnosen in te korten, een exacte diagnose te stellen, een betere prognose te geven en de therapie te controleren.

Het labo in Dierenkliniek De Morette beschikt over de apparatuur die nodig is om optimale diagnostiek en follow-up uit te voeren 24 uur op 24 uur.

Apparatuur om de zuurtegraad van het bloed, de hematocriet, bloedgassen en ionen te meten is onmisbaar bij patiënten   tijdens intensive en medium care. Enkele minuten na het nemen van een bloedstaal kan de uitslag al afgelezen worden en de behandeling aangepast worden. Controle bloedstalen enkele uren later geven aan of een patiënt goed reageert op bepaalde behandelingen.

Tevens wordt gebruik gemaakt van apparatuur om de witte en rode bloedcellen te tellen, alsmede biochemische bepalingen uit te voeren van enzymen die belangrijk zijn om meer informatie te krijgen over de werking van de nieren, lever, suiker- en de vetstofwisseling. Ook antistof bepalingen bij pasgeboren veulens en melkzuurbepalingen kunnen direct uitgevoerd worden in De Morette

Het is belangrijk de beperkingen van testen in te kunnen schatten: al te vaak leiden verkeerde – of overinterpretatie tot de diagnose van niet aanwezig zijnde ziekten. Laboratoriumonderzoek is duur: daarom dient nagegaan te worden of resultaten van bloedonderzoeken de diagnose kunnen verbeteren of de behandeling zullen veranderen. Het is tevens zeer belangrijk dat het lab ervaring heeft met paardenbloed.

Leeftijd, ras, geslacht, staalname, behandeling van het staal, laboratorium materiaal, methodologie en personeel, voedingstoestand en bepaalde medicijnen kunnen het resultaat van bepaalde laboratoriumonderzoeken beïnvloeden.

Naast bloedstalen kunnen eveneens andere analyses gebeuren waaronder een meststaal onderzoek, ter opsporing van parasieten of cytologie om een bepaald aspiraat microscopisch te bekijken.

Kwaliteit van het bloedstaal en referentie intervallen

De staalname, best met vacutainer, dient met een minimum aan stress te gebeuren voor inspanning, soms na inspanning voor bepaalde onderzoeken. Bloedname gebeurt het eenvoudigst ter hoogte van de halsader, doch ook andere adres zijn bruikbaar.

Cellulaire componenten kunnen enkele uren na de staalname al degeneratieve veranderingen vertonen, zelfs wanneer ze gekoeld bewaard worden. Ook uitstrijkjes van bloed of voor celonderzoek dienen zo snel mogelijk gemaakt te worden en samen met het bloed- of vloeistofstaal naar het lab gezonden te worden. Een goede anamnese en klinisch onderzoek zijn noodzakelijk. Vaak is het economisch voordeliger een bepaald profiel (bv lever of nier) aan te vragen dan een paar specifieke testen aan te vragen. Paardenserum dient helder te zijn met een licht gele tint.

Referentie intervallen omvatten de reeks waarden die verwacht worden bij normale gezonde dieren. Referentie intervallen kunnen verschillen tussen de verschillende laboratoria tengevolge van verschillende analyse methoden, paarden (leeftijd, geslacht, ras) of methoden om de centrale 95% van alle gemeten waarden te kennen. Abnormale waarden van normale dieren kunnen soms maar net buiten het referentie interval liggen: we moeten dus opletten “mild abnormale” test resultaten niet te “over interpreteren”. Anderzijds kunnen “mild abnormale” test resultaten de enige biochemische aanwijzingen zijn voor een bepaalde afwijking bij een patiënt.

HAEMATOLOGIE

RODE BLOEDCELLEN

Evaluatie van de rode bloedcellen (rbc) gebeurt op veneus bloed op EDTA of heparine en omvat het bepalen van de hematocriet (Ht), het aantal rbc, de afmetingen, het hemoglobine gehalte en indien nodig inspectie van de morfologie van de rbc. Rbc van paarden zijn veel kleiner dan die van mensen. Omdat bij paarden belangrijke Rouleau vorming optreedt moeten de stalen voor het onderzoek goed gemengd worden.

De hematocriet , het hemoglobine gehalte (Hb) en het aantal rode bloed cellen  kunnen stijgen tengevolge van miltcontractie bij opwinding, inspanning of tijdens de verzorging. Deze afwijkingen zijn na een uur vaak nog niet genormaliseerd.

Volbloeden vertonen vaak hogere rbc, Hb en Hct waarden in vergelijking met koudbloed rassen.
Normale bloedwaarden worden bereikt wanneer paarden ongeveer twee jaar oud zijn.
Voor jonge paarden bestaan aangepaste referentie intervallen.

WITTE BLOEDCELLEN

Om het witte bloedcellen (wbc) bestand te onderzoeken dient een volledige telling te worden uitgevoerd, alsmede differentiatie van de witte bloedcellen. Relatieve celtellingen kunnen misleidend zijn: daarom zijn de absolute cijfers erg belangrijk. Onderzoek van wbc dient meestal om te controleren of ontsteking aanwezig is, doch het kan ook gebruikt worden ter beoordeling van toxemie, parasitaire besmetting, allergie, immuun respons en leukemie.

BLOEDSTOLLINGSONDERZOEK

Onderzoek van de boedstolling kan gevraagd worden bij elk type bloeding: puntbloedingen, bloedbuilen, bloed in gewrichten of overmatig bloeden tijdens chirurgie of na injecties. Trauma kan een belangrijke rol spelen. Navraag of er verwanten gekend zijn met verhoogde bloedingsneiging of er vergifitiging in het spel kan zijn en of het paard de laatste tijd ziek is geweest zijn belangrijk.

Bij paarden met problemen in de bloedstolling dient routinematig een telling van de bloedplaatjes te gebeuren. Specifieke testen om de functie van bloedvaten of de integriteit van de bloedvatwand te controleren  bestaan niet.

BIOCHEMISCH BLOEDONDERZOEK

Het biochemisch bloedonderzoek omvat zowel de bepaling van een groot aantal enzymen die al dan niet min of meer specifiek kunnen zijn voor het minder goed functioneren van bepaalde organen, alsook ionen zoals o.a natrium, kalium, chloor, calcium, magnesium en fosfor.

EXTERNE LABO’S

Hormonale aandoeningen komen niet zo erg vaak voor bij paarden doch de ziekte van Cushing en het Equine  Metabool syndroom, waarbij diabetes als complicatie kan optreden alsook schildklieraandoeningen vragen specifieke bepalingen waarvoor we beroep doen op AML te Antwerpen.

Voor het uitvoeren  van bloedtesten voor andere ziekten zoals Lyme Disease (borrelia burgdorferi), EVA, Rhinopneumonie en anderen worden de bloedstalen opgestuurd naar het externe labo Böse. Dit labo doet eveneens de testen voor dopingscreening of export naar buitenland waaronder Amerika, China,…