
Mijn paard heeft maagzweren, wat nu?!
Paarden zijn gevoelig voor maagzweren. Hoewel de symptomen soms vaag kunnen zijn, kunnen maagzweren het comfort van zowel veulens als volwassen paarden sterk belemmeren en de sportprestaties doen verminderen. Uit onderzoek blijkt zelfs dat bij paarden zonder uitgesproken symptomen een milde graad van maagzweren kan voorkomen. Vooral paarden die in (zware) training zijn, zijn gevoelig voor deze aandoening.
Gastroscopie, waarbij men met een camera via de neus in de maag van het paard kijkt, is de enige methode om maagzweren en de mate van aantasting te kunnen aantonen. Preventie en behandeling van maagzweren zijn van belang om paarden in optimale conditie te kunnen houden.
Waarom krijgen paarden maagzweren?
Maagzweren zijn erosies ter hoogte van het slijmvlies van de maag. De maagwand wordt aangetast door het maagzuur en de integriteit van de maagbekleding zal verdwijnen. Verschillende oorzaken en predisponerende factoren worden beschreven bij paarden maar het zou vooral om een samenhang van verschillende factoren gaan die deze ulceraties veroorzaken. In tegenstelling tot bij de mens, waar bacteriële infecties met Helicobacter pylori een rol spelen, werd dit niet aangetoond bij paarden.
Het maagslijmvlies bestaat uit twee delen die afgelijnd worden door wat men de margo plicatus noemt (zie Fig. 1). Het glandulair- of kliergedeelte is verantwoordelijk voor de productie van maagzuur en verteringsenzymen. Het non-glandulair- of niet-kliergedeelte (squameus gedeelte) van de maag bestaat uit een eenvoudige beschermende laag van verhoornde cellen. Het glandulair maagslijmvlies daarentegen, is in staat om zichzelf te beschermen tegen vertering en zuur door de productie van slijm en verschillende stoffen maar ook door een goede doorbloeding.
Maagulceraties kunnen in beide gedeelten van de maag voorkomen wanneer de zuurproductie te hoog ligt of de beschermingsmechanismen van het maagslijmvlies belemmerd zijn. De margo plicatus is de plaats waar de maagzweren klassiek het meest teruggevonden worden (zie Fig. 2).

Maagzuurproductie bij het paard gebeurt continu in tegenstelling tot bij de mens waar deze enkel getriggerd wordt bij het eten (zie Fig. 2). Een doorlopende voedselopname, en vooral van vezels, is dus van belang omdat vezels bij het paard een bufferende capaciteit hebben op het zuur in de maag (zie Fig. 3). Daarentegen zorgen granen en hoge suiker- en zetmeelgehaltes in het voer voor meer zuurproductie in de maag, vooral wanneer deze in grote hoeveelheden per maaltijd worden toegediend.
Ook zijn paarden die intensief en langdurig getrained worden, gevoeliger voor maagzweren. Dravers, race- en endurancepaarden zijn de meest aangetaste populatie. Volgens onderzoek kan tot 70% van deze paarden maagzweren vertonen.
Stress (transport, ziekte,…) en ontstekingsremmers verminderen eveneens de beschermende capaciteit van het glandulair gedeelte, waardoor het risico op maagzweren vergroot.


Welke symptomen kunnen wijzen op maagzweren bij het paard?
De symptomen bij maagzweren zijn vaag en worden niet altijd onderkend. Veel paarden met maagzweren hebben enkel subklinische symptomen die ongemerkt kunnen blijven. Er bestaat ook een verschil tussen de symptomen bij volwassen paarden en veulens.
Volwassen paarden met maagzweren kunnen een verminderde eetlust, sufheid, gedragsveranderingen (zoals bijten of flehmen), vermageren, discomfort na het eten, prestatiedaling, slechte haarvacht en bij ergere gevallen terugkerende koliek en frequent neerliggen vertonen.
Veulens zijn gevoeliger en vertonen vaak meer typische symptomen. Ze kunnen koliek krijgen, rollen op hun rug, of vertonen intermitterend melkzuigen, diarree, verminderde eetlust, knarsetanden en speekselen.
Diagnose
Op dit ogenblik is gastroscopie de enige betrouwbare methode om maagzweren te diagnosticeren en het effect van de behandeling op te volgen. Hierbij gaat men via de neus naar de slokdarm tot in de maag met een scoop of camera. Het paard moet hiervoor uitgevast zijn gedurende minimum 12 uur en mag niet drinken gedurende een paar uur voor de gastroscopie. Dit is van belang om zowel de maag ingang als maag uitgang te kunnen bekijken. Om de gastroscopie te kunnen uitvoeren, wordt allereerst het paard verdoofd. Eens de scoop in de maag ingebracht is, wordt er gas ingeblazen om de maag te laten opzetten en de maagwand te kunnen bekijken. De gehele maagwand wordt zo nagekeken om letsels van de beide delen van de maag te beoordelen (zie Fig. 4, 5, 6, 7) .




Behandeling en preventie van maagzweren bij paarden
De behandeling van maagzweren bestaat enerzijds uit het toedienen van medicatie om maagzuurproductie te verminderen en anderzijds uit de aanpak van de verschillende predisponerende factoren.
Medicatie
Er bestaan verschillende geneesmiddelen die de maagzuurproductie verminderen. Omeprazole is de meest onderzochte en gebruikte maagzuurremmer bij paarden. Omeprazole (Gastrogard®, Ulcergold®, Pepticure®…) kan onder de vorm van een pasta aan paarden gegeven worden. Dit wordt naargelang het gewicht van het paard een keer per dag toegediend, liefst op z’n minst in de ochtend op een nuchtere maag. De lokalisatie en ergheid van de letsels zal de duur van de behandeling bepalen alsook het eventuele gebruik van bijkomende medicatie.
De enige manier om het aanslaan van de behandeling te verifiëren, is door de gastroscopie te herhalen. Opvolging van het paard met maagzweren is dus van uiterst belang om genezing te bekomen.
Voeding en management
Verder moet er aan het management van het paard aandacht besteed worden voor de preventie van maagzweren. Zoals hierboven reeds aangehaald werd, speelt het dieet van het paard een belangrijke rol.
Idealiter krijgt het paard dagelijks onbeperkt vezels bestaande uit goede kwaliteit ruwvoer zoals hooi, voordroog, gras,… Uit onderzoek blijkt dat stro echter geen geschikte vezelbron is voor paarden met maagzweren.
Met krachtvoer moet men opletten; de hoeveelheden moeten beperkt worden tot de strikte noden van het paard en best wordt dit over meerdere kleine voederbeurten verdeeld om het zetmeel- en suikergehalte per maaltijd te beperken. Ook kan er voor vezelrijkere producten gekozen worden die minder suikers bevatten dan de klassieke sportbrokken. Volg het advies van uw dierenarts om voedingsaanpassingen correct door te voeren.
Daarnaast is het ook aangeraden om naar stress reductie te streven en de training aan te passen aan de conditie van het paard. Gun uw paard bijvoorbeeld frequent en langdurig weidebeloop en rechtstreeks contact met andere paarden.
Heeft u vragen over maagzweren bij paarden?
Wenst u uw paard te laten onderzoeken?
Contacteer onze specialisten inwendige diergeneeskunde
op het nummer 02 454 10 00 of via mail: info@demorette.be